Deze pagina maakt deel uit van de website van het LaoShan Centrum Holland

" Vakantie met een extra dimensie!
Verstilling en verdieping

Oostenrijk Mallorca Ibiza Duitsland Nederland "

De kunst jezelf te helen

door Maria Louise Kool
LaoShan Centrum Holland

Als geest, lichaam en ademhaling tot rust kunnen komen en (weer) in een harmonische verbinding met elkaar staan, dan wordt ons denken helder en rustig, ons voelen wordt warm, ons willen kent de juiste richting. In ons dagelijks leven weten we dan op de juiste manier met onszelf en onze omgeving om te gaan. In ons doen en laten nemen we dan de juiste beslissingen. Daarom is het van belang regelmatig een periode voor jezelf of met elkaar te nemen om tot stilstand te komen in de hectische voortgang van het dagelijks leven. Even te "vergeten" , los te komen van alles wat belangrijk is of lijkt, en alleen je eigen diepte, je eigen stilte en rust, je eigen lichaam (weer) waar te nemen. Een rustige geest is diep naar binnen gecentreerd in het lichaam, waarbij het lichaam loslaat en ontspant tot in de diepte van je voeten en de aarde, en de ademhaling tot rust komt in de onderbuik. Een manier om deze gesteldheid te bereiken is Qigong en ZEN.

Levensenergie

Het woord QiGong (dat vaak ook geschreven wordt als Chi Kung ) valt uiteen in twee begrippen: enerzijds is daar het teken Qi, hetgeen vertaald kan worden als " levensenergie" : dat wat stroomt door alles dat leeft en waarin wij één zijn met de gehele natuur, en anderzijds is daar Gong, wat betekent " werk verrichten, gunstig profijt ondervinden door volgehouden oefening" . QiGong is dus het steeds weer oefenen om de levensenergie( het verspreiden van de Qi in het lichaam ) te leren richten zodat we gezond blijven en de harmonie van lichaam en geest intakt kunnen houden. En dat doorstromen van de levensenergie in ons lichaam kan het beste tot stand komen als onze geest leeg is, als wij vrij zijn van het voortdurende den ken van het hoofd en in het voelen van het lichaam kunnen zijn.

Het beoefenen zelf heeft mijns inziens daarom bijzonder veel te maken met Zen. Daarom wil ik graag een heel kort schetsje geven van wat Zen eigenlijk kan zijn.

Zen : Het stille Zitten

Zen is eigenlijk doodgewoon: het totaal in iets opgaan, je volledig concentreren op wat je doet, en wel zonder enige gedachte.
Soms gaat dat vanzelf, bijvoorbeeld bij snelle sporten zoals squashen of badminton, waar geen tijd is om te denken en alleen ruimte om te doen, om één te worden met de bal, je eigen lichaamsbeweging, je adem, je medespeler en de zaal/muur. Of bij cadanssporten zoals (marathon)schaatsen of joggen, waarbij door de langdurige regelmatige cadans de geest tot rust gebracht wordt, zoals kinderen dat op een schom mel doen. Je kunt ook totaal opgaan in handenarbeid en kunstzinnige bezigheden., of genieten van een wandeling en daarbij al je beslommeringen voor een moment " vergeten" . Doordat je met iets bezig bent, vergeet je "per ongeluk" al het andere. Je laat het los en dat is vaak gezond en prettig!
Je kunt echter ook bewust kiezen voor het loslaten van je denken en emotionele voelen: dan wordt het een oefening en een training van de wil en de geest.

Een van dat soort oefeningen heet Za-Zen.

Za-Zen betekent: helemaal opgaan in het zitten. Alleen maar voelen dat je zit en ademt. Van niets anders meer weet hebben. De geest is op dat moment " leeg" . Maar doordat onze geest zo onrustig is en er vele spanningen zijn in het lichaam, fladderen onze gedachten en gevoelens overal heen en vergt het veel inspanning, training van de wil en discipline om de aandacht gedurende de vastgestelde tijd ook daadwerkelijk uitsluitend ( en iedere keer opnieuw) bij het " voelen dat je zit" te houden.

QIGONG is zowel Zen als een weg naar Zen

QiGong betekent diep geconcentreerd in het lichaam voelen, bewegen op het ritme van de ademhaling, de spieren steeds weer ontspannen en bewust de energiebanen van de organen (meridianen en acupunctuurpunten) openen.
Dat bewegen in het algemeen harmoniserend is voor lichaam en geest weet wel iedereen. Dat door bewegen niet alleen spierzwakte en spierstijfheid verholpen worden is natuurlijk ook bekend. Maar dat bewegen ook zonder dat we het weten op de spijsverteringsorganen (en darmen) inwerkt en daar mee op ons gehele gestel, is iets wat we ons niet altijd realiseren! We hebben allemaal wel eens ervaren dat bewegen voor lichaam en geest gezond is: wandelen, fietsen.... je lichaam weer voelen, de wind door je haren, de zon op je huid.... . Dat doet al goed! Weer "natuurlijk" zijn! Je knapt er van op!
De ontspanningsleer QiGong, vooral als we het buiten in de frisse lucht, in een zuivere natuur beoefenen heeft alle facetten van het sportieve en recreatieve bewegen in zich, maar is daarbij een meditatieve vorm van bewegen en met extra bijkomende dimensies! Het ritme van de ademhaling tijdens de bewegingen is daarbij van groot belang.

Qigong is naast " gewoon" bewegen een bewust inwerken op het orgaansysteem d.m.v. de meridianen, de energiebanen in het lichaam. Er wordt gelijk mEt het zacht maar intensief bewegen van het spier- en gewrichtstelsel - zeer uitgebreid en bewust aan het harmoniseren van de organen gewerkt. Evenwichtige orgaan-functies bevorderen bijvoorbeeld dat emoties tot rust komen, waardoor de geest weer stiller wordt. Daardoor zal de geest zich weer meer centreren in het" midden" , daardoor ontspant lichaam en adem weer meer, hetgeen de geest weer verder tot rust brengt: geest, lichaam en ademhaling werken voortdurend wederzijds op elkaar in.
We willen weg uit het onrustige denken van het hoofd en terug naar het voelen van het lichaam. Met een onrustig "hoofd" kan het lichaam niet ontspannen zijn, kan de adem evenmin rustig en diep zijn. De organen van het lichaam verliezen hun energie of worden overactief, waardoor disharmonie ontstaat die zich tot op ieder niveau kan doorzetten.

Uiteraard bevordert Qigong dus ook de fysieke gezondheid aanzienlijk!
Als de geest stil is, is het lichaam ontspannen en de ademhaling rustig: er komt ruimte voor gezondheid.
Een samenspel van stress, werkdruk en emotionele factoren kan langzamerhand leiden tot een steeds verdergaand proces van geblokkeerd raken. In een wereld waar weinig tijd en gelegenheid is om tot stilte en rust te komen, kunnen we ste eds verder van onszelf vervreemd raken. We worden gedomineerd door gedachten van "moeten en willen" , door gevoelens van diepe ontevredenheid en machteloosheid ... .. en zonder dat we het weten, spannen we ons lichaam meer en meer aan! De nek, schouders en rug, dat belangrijke doorgangsgebied van de Yangenergie, raken geblokkeerd, de okselruimte trekken we samen, de taille raakt verkrampt.... het vóórtdurende denken en zelfs ópgejaagde denken belast ons lichaam, onze organen en het zenuwstelsel. En langzamerhand verliezen we onze energietoevoer.
Mét alle druk die we op onszelf uitoefenen en die van buitenaf op ons uitgeoefend wordt, wordt zo de situatie voor het lichaam en de geest onhoudbaar. We raken gewoon op.

Wat is QiGong nou eigenlijk?

QiGong als zeer oude (zelf)geneeswijze is een van de pijlers van de Chinese Geneeskunst. Samen met acupunctuur, acupressuur en kruidenleer is zij een methode die door middel van beweging gecombineerd met de ademhaling, het lichaam nieuwe energie kan geven en de disharmonie weer kan opheffen.
Tijdens de mooie zachte bewegingen, die alle gewrichten en spieren intensief maar rustig trainen, gaat de aandacht naar het ontspannen van het lichaam, en het voelen en bewegen van de gebieden waar zich belangrijke punten ( acupunctuur ) of banen bevinden ( meridianen ). Deze punten of banen kunnen zeer speciaal geactiveerd worden naarmate je meer aan een specifiek stuk van het functioneren wilt werken. QiGongoefeningen worden meestal in een vastgestelde volgorde gedaan, dus zelfs als je alléén beweegt, komt de activering van het energiesysteem vanzelf tot stand. De oefeningen worden meestal op zachte poëtische Chinese muziek uitgevoerd of buiten in de natuur bij het luisteren naar en eenworden met de natuurklanken om je heen.

QiGongvormen

QiGong kent vele vormen en oefeningen. Er zijn hele stille delen (Jing Gong), waarbij het lichaam niet beweegt, maar de geestelijke werkzaamheid de levensenergie in het lichaam geleidt door visualisatie, door de ademhalingstechnieken.
Maar er zijn ook talloze levendige en sierlijk beweeglijke oefeningen (Dong Gong) waarbij we het lichaam bewegen, terwijl van binnen de geest zeer rustig en kalm is. QiGong kent zelfs krachtig dynamische vormen (bijvoorbeeld " De Draak ontwaakt " die zeer vitaliserend werken. Soms gaan oefeningen ook nog gepaard met het luidkeels uitstoten van klank om zodoende" negatieve" Qi af te voeren.
Een andere bijzondere Qigongvorm met klank is " Het geheime lied van de Zes Genezende Klanken" , een hele oude oefening die niet alleen dagelijks voor de gezondheid gedaan werd, maar ook door de beoefenaars van de vechtkunsten (KungFu en TaiChi) aangewend werd om een innerlijk evenwicht te bereiken. Vechten betekent immers niet meer dan " op je stuk staan, weten wat je wilt, en daar voor gáán, en wel ethisch (menselijk) verantwoord" hetgeen vaak in de vreedzame oplossing besloten ligt van rustig uitwijken, de agressie vermijden en dan (al dan niet) je doel verwezenlijken of een andere richting kiezen. Daarmee is" vechten" een verdedigingskunst geworden.
Daarvoor moet je helder denken, vrij zijn van emoties (agressie) en ego-denken, en het belang van zowel jezelf als van het grote geheel voor ogen kunnen hebben, maar daar ook geheel vrij ( niet-gehecht) van kunnen zijn. Op onze werkvloer is een en ander ons niet onbekend!!
De 6 Klanken reguleren de 5 grote Yin/Yangorganen en maken die organen vrij en harmonisch met elkaar verbonden, in volgorde van de 5 Elementenleer uit de Chinese Geneeskunst. Deze Klanken worden heel zacht en harmonisch ontspannen gezongen en kunnen zowel als bewegende QiGong beoefend worden als ook in het stille zitten.

De kunst van het Staan

De basisprincipes van QiGong vormen te alle tijden het uitgangspunt voor iedere oefening: dat geldt voor een nieuw beginner, maar ook voor iemand die al jaren en jaren QiGong (of TaiChi) heeft beoefend. Die basis wordt gelegd door de techniek van de juiste houding ( in het zitten of staan, in het bewegen), waardoor men zowel ontspannen en leeg is als wakker en waakzaam.
In de natuur vonden de Chinese meesters het beeld van de kraanvogel die bewegingloos aan de oever van de rivier staat alsof hij in diepe slaap verzonken is, maar uitermate wakker is om zijn prooi (de vis) bliksemsnel te grijpen bij het langszwemmen!
Die eerste houding heet " het lichaam reguleren" en kan als basisoefening gelden voor het gehele leven (Fang Song Gong): de geest tot rust brengen en naar binnen keren, inspanningen loslaten, van binnen naar buiten toe open en ontvankelijk worden, en diep geaard zijn in de grond onder je voeten. De "gemakkelijkste" vorm is daarbij het "staan als een boom" ( Zhang Zhuang), waarbij vermeld moet worden dat alleen het onthóuden van de" choreografie"gemakkelijk is....
De uitvoering van deze makkelijk te onthouden stand vraagt járen van oefening.
Er wordt wel gezegd dat leerlingen van de vroegere Chinese meesters hun eerste jaar doorbrachten met uitsluitend dit " staan als een boom" , in wezen een staande Zenmeditatie. Het grote voordeel van deze staande meditatie is dat het lichaam duidelijk deel uitmaakt van de ervaring: men kan niet uitsluitend mentaal of spiritueel bezig zijn zoals je dat wel zou kunnen doen in een liggende of zittende houding. Het ideale functioneren van het lichaam wordt door het bewust kiezen voor een staande meditatie "aktief" bevorderd. Het aktieve zit hem dan uitsluitend in de keuze voor het willen staan! Het staan zelf is passief.
Er wordt ook wel verteld dat ooit in China een man die in de gevangenis zat, dagelijks - in zijn kleine donkere cel - alleen deze stand oefende. Nadat hij vrijgelaten werd, bleek hij een " meester" te zijn geworden in de TaiChi kunst zonder enige TaiChi-oefening!
Staan gold in het oude China als een kunst ( nl. leegte) en als een wetenschap die zeer exact omschreven is. Op vele illustraties en oude Chinese schilderingen vinden we de verschillende vormen van staan uitgebeeld zowel voor krijgskunst als voor geneeskunst.

De 5 Elementen

QiGong volgt o.a. de volgorde van de 5 Elementenleer, de inwerking en samenwerking van de v erschillende orgaanparen (Yin en Yang) op en met elkaar. Dit systeem is een pijler voor de Chinese geneeskunde en filosofie. QiGong zal dus altijd een samenspel zijn van de inwerking van alle organen op elkaar, maar bijvoorbeeld bij een overbelasting van het hoofd (het denkwerk, het concentreren, piekeren en tobben) zullen we in de gehele cirkel der 5 Elementen een zeker accent leggen op maag/milt en op de nieren. Daar zijn prachtige oefeningen voor o.a. uit de QiGong der 4 Jaargetijden of uit de TaiChi Qigong 18 bewegingen. .
Bij een overbelasting van bijvoorbeeld het emotionele leven (rouwverwerking) zal de voorkeur ook uitgaan naar de mooie sequens "QiGong voor het Hart" en zullen we de longen extra aandacht geven, de lever tot rust brengen. Bij burned out bijvoorbeeld is - naast ernstige overbelasting - ook meestal sprake van emotionele factoren, zoals verlies van idealen en teleurstellingen ( een zekere mate van rouw) of relationele problemen (woede en verdriet). Rouw- en verliesverwerking is dus een onderdeel van de algemene therapie, en zéker zinvol bij burned out.
Zo kun en moet je met Qigong heel algemeen op het gestel inwerken, maar ook wat specifiekere accenten leggen.

Chinese arts

De arts is de enige persoon die specifieke (medische) QiGong mag en kan voorschrijven. Daarbij worden organen apart behandeld, energie toegevoegd of juist afgevoerd, waarmee zeer gericht in het lichaam gewerkt wordt. Bij ondeskundige toepassing van deze specifieke oefeningen kan dus ook schade toegebracht worden i.p .v. profijt! In het " normale" QiGongonderwijs zal dus door de leraar meestal naar een (Chinese) arts worden doorverwezen bij zeer gerichte verzoeken om symptomenbehandeling. In de QiGongles zal echter algemeen aan het welbevinden en doorstromen van de energ ie worden gewerkt zodat de zelfregulerende kracht van de mens vrij kan komen.

Dus waar leidt het toe?

Als wij innerlijk in rust zijn, in het midden gecentreerd en vanuit de diepte in ons en de warmte achter ons in contact met onszelf en onze geestelijke en lichamelijke grenzen, als we doorstromen in energie, dan leven we evenwichtig. Dat maakt de weg naar gezondheid weer vrij. We zorgen goed voor onszelf en we kunnen ook ondersteunend voor anderen zijn in de bezigheden die we gezamenlijk hebben. Wij weten wat we willen (of moeten) en hebben oog voor grenzen van anderen en van onszelf. Dan kan er een positieve uitwisseling met degenen naast ons ontstaan. Er ontstaat weer harmonie tussen en in onszelf en met onze omgeving.
Wij zijn dan vanuit ons centrum helder en open rondom in ons handelen in de wereld.
Vanuit een nieuw uitgangspunt kunnen we (weer gaan) meedraaien in die wereld.

Kloosterweken en stille kloosterweekends en stilte-midweken (zwijgen)

Het LaoShan Centrum Holland biedt jaarlijks een uitgebreid programma aan van speciale gezondheidsreizen met QiGong en Meditatie in mooi gelegen en ons inspirerende kloosters op Ibiza (mei), in Schwarzwald (aug) en in Oostenrijk (juli). In Nederland zijn er regelmatig stille rustige weekends en stiltemidweken Qigong en Meditatie in het bezinningshuis van Klooster Denekamp (Twente), in Klooster Loreto te Lievelde (Gelderland) en in het Arnold Janssenklooster te Wahlwiller ( Zuid Limburg). Spirituele ontwikkeling, ontmoeting in je stilte, stilte-wandelen, natuurbeleven en rust zoeken, zijn naast Qigong en Meditatie belangrijke componenten van de weken en weekends.

Ervaringen van deelnemers:

Mijn ervaring met QiGong tijdens een burnout - Marianne Oosterbroek

Vorig jaar heb ik een seizoen de QiGonglessen van Maria-Louise gevolgd. Ik heb dat destijds als zeer ontspannend ervaren. Door omstandigheden kwam het er niet van om in september weer mee te draaien.

Sinds begin december ben ik thuis: opgebrand, hyperventilatie, moe, prikkelbaar, slecht slapen, geen concentratie en wat ik zelf het ergste vind: het voelt alsof ik geen controle meer over mezelf heb.
Ik kreeg de kans om nog 3 lessen QiGong bij het Laoshancentrum mee te draaien en dat wilde ik erg graag.

Tijdens de eerste les vond ik de bewegingen erg ontspannend om te doen. Het kostte me wel veel moeite om op mijn ademhaling te letten. Toen ik er zo bewust mee bezig was besefte ik eigenlijk pas hoe oppervlakkig en schokkend mijn zuurstof werd aangevuld.
Aan het eind van de les had ik een heel apart gevoel dat ik het beste kan omschrijven als: "ik voelde mij weer als één geheel". De rest van de dag voelde ik me rustiger dan de periode daarvoor, dichter bij mijn eigen ik.

Een week later de tweede les.....na een aantal bewegingen gingen we ons losschudden. Een heerlijk gevoel, maar ik merkte al meteen waar mijn "probleem" zat: hoofd en schouders zaten als een blokje op de rest van mijn lijf. Mijn schouders waren gevoelig ( "ik heb ook veel op mijn schouders op dit moment" ).
Wat ik wel erg fijn vond was dat mijn ademhaling soepeler ging, minder schokkerig.
Er was ook een oefening waarbij werd gezegd "in je eigen centrum blijven" . Nou dat ging dus heel moeilijk voor mij, ik was er steeds uit. Precies zoals het de laatste jaren al met me ging, steeds buiten mezelf rennen. Ik vond het een hele ervaring dat dat er zo uitkwam.

Voor mezelf heb ik gemerkt dat ik rustiger wordt van QiGong en dat ik dichter bij mezelf kan komen. Ik let nu meer op mijn ademhaling en eenvoudige oefeningen doe ik thuis, in ieder geval om de hyperventilatie tegen te gaan.
Ik ga zeer zeker in september verder met de lessen, jammer dat er een paar maanden tussen zitten.

Marianne Oosterbroek Zutphen
15 april 2002

Stresspreventie door Qigong - Peter van Rosmalen

Afgelopen zomer heb ik deelgenomen aan een week Qigong te Obervellach in Oostenrijk nadat ik een proefles Qigong had bijgewoond bij Gerhard Kustrung (noot: LaoShan Centrum Holland) in Apeldoorn. De manier waarop ik in aanraking kwam met Qigong was eigenlijk toevallig. Ik was op zoek naar "iets " wat mij innerlijke rust kon geven en iets waarbij ik kon bewegen. Ik wilde immers ook wat aan mijn conditie doen, in de wetenschap dat een gezonde geest in een gezond lichaam huist. Aangezien ik best een job heb met een hoog stressgehalte ben ik mij er terdege van bewust dat ik af en toe gas terug moet nemen. Ik had al diverse workshops, meditatievormen geprobeerd en "het" niet gevonden. Ik realiseer mij dat dit aan mij ligt omdat er namelijk veel mensen zijn die er ongetwijfeld wel hun rustpunt vinden. Na een zoektocht op het web kwam ik op de site van het LaoShan Centrum terecht met iets over Qigong. Nooit van gehoord en nieuwsgierig als ik ben de informatie gelezen en de belangstelling was gewekt. Vol verwachting maar ook met een gevoel van zou dit "het " zijn vol goede moed begonnen aan de proefles. Na 10 minuten was ik om.

De sfeer en de wijze waarop Qigong je pakt is fenomenaal.

Zonder enige oefening was ik in staat grotendeels mee te doen en wat heel belangrijk was te voelen wat Qigong met je doet. Ik ervaarde dat mijn gespannen gevoel van mij afviel en dat de ogenschijnlijk langzame doelloze bewegingen "iets" met je doen. Juist dit "iets" was wat ik zocht. Ik merkte dat de combinatie van "bewegend mediteren" de vorm was om bewust aan je gezonde geest te werken en dat het op een onverklaarbare wijze ook een gunstige uitwerking heeft op je mentale gesteldheid. Verbaasd constateerde ik dat Qigong zowel rustgevend en relativerend werkt. Een collega van mij die tegen de burn out aanleunde en dus de waarschuwingen van zijn lichaam negeerde heb ik Qigong geadviseerd en mijn ervaringen met hem gedeeld. Hij deed wat lacherig en refereerde aan al die chinezen die in de buitenlucht ogenschijnlijk een soort slowmotion dansje uitvoeren. Onlangs heb ik hem nog gesproken toen hij bij de haptonoom vandaan kwam. Van hem had hij het advies gekregen om eens iets met Qigong te doen: dit was namelijk een prima middel om de burn out te bestrijden. In de wetenschap dat toeval niet bestaat heb ik hem nog veel geluk gewenst.

Peter van Rosmalen Amsterdam
18 april 2002